PROGRAM SZKOLNEGO WOLONTARIATU
W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 13
W SZCZECINIE
Podstawa prawna – Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie ( Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.)
„Ważny jest rodzaj pomocy, którą się oferuje,
ale jeszcze ważniejsze od tego jest serce,
z jakim tej pomocy się udziela”.
Jan Paweł II
I. WSTĘP:
Okres nauki w szkole jest najwłaściwszy dla kreowania postaw prospołecznych i obywatelskich. Wykorzystując otwartość i ciekawość świata młodego człowieka poprzez wolontariat można osiągnąć dobroczynne piętno we wszystkich dziedzinach jego życia. Uczniowie są pełni pasji i zaangażowania. Często kierują się wrażliwością, troską o drugiego człowieka. Chcą nieść pomoc, służąc tak potrzebującym jak i samym sobie. Wolontariat rozwija wśród młodzieży postawę alternatywną dla konsumpcyjnego stylu życia i uzależnień. Stwarza okazję do wyszukiwania autorytetów i budowania świata wartości, pomaga w rozwijaniu zainteresowań, w szukaniu pożytecznej formy spędzania czasu wolnego. Podejmowana przez uczniów-wolontariuszy aktywność wpływa pozytywnie na rozwój ich osobowości, jest ważna i pożądana ze względu na wymiar edukacyjno-wychowawczy. Ukierunkowana jest ona na dwa zasadnicze obszary: środowisko szkolne i pozaszkolne. Program zakłada zaangażowanie młodzieży do działań wolontarystycznych:
– poza terenem szkoły – np. akcje pomocowe na rzecz potrzebujących (ubogich, chorych itp.) i przy współpracy instytucji i organizacji;
– na terenie szkoły i na rzecz szkoły – współdziałanie uczniów w zakresie edukacji poprzez wykorzystywanie pozytywnych wpływów rówieśniczych (młodzieżowe programy wsparcia młodzieżowego).
Bardzo ważne jest stwarzanie możliwości kształcenia młodych ludzi
z zakresu funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce i na świecie po to, aby lepiej mogli angażować się w różnego rodzaju przedsięwzięcia społeczne. Program jest przeznaczony dla uczniów naszej szkoły oraz grona pedagogicznego. Oferta skierowana jest do osób chcących działać we wszystkich obszarach życia społecznego, a w szczególności w zakresie pomocy społecznej, kultury, ekologii, edukacji, sportu.
Utworzenie szkolnego klubu wolontariusza umożliwi ujęcie spontanicznych przedsięwzięć i akcji w systematyczną, długofalową pomoc potrzebującym. Taka forma pozwoli określić jasne zasady współpracy, zrozumiałe dla wszystkich członków klubu. Umożliwi podjęcie szerokiej współpracy nie tylko z uczniami szkoły, ale także ze środowiskiem skupionym wokół szkoły, absolwentami, rodzicami, przedstawicielami organizacji pozarządowych, instytucji społecznych.
W skład Szkolnego Klubu Wolontariusza wchodzą:
– opiekunowie klubu: mgr Beata Sagan, mgr Katarzyna Nowak, mgr Anna Koler-Tomaszewska;
– lider klubu (wybrany spośród uczniów);
– członkowie Klubu – uczniowie szkoły.
Opiekun i lider kierują poczynaniami Klubu, reprezentują Klub na zewnątrz oraz współpracują z Centrami Wolontariatu
Planowane efekty działań SKW:
– zwiększenie oferty zajęć pozalekcyjnych oferowanych młodzieży;
– lepsze poznanie środowiska lokalnego, jego potrzeb i możliwości działania;
– stworzenie dla młodzieży szkolnej alternatywy w stosunku do narkotyków, przemocy w szkole, bierności i zobojętnienia na problemy społeczne;
– wzmocnienie i usprawnienie działań podejmowanych przez wolontariuszy;
– zwiększenie samodzielności i efektywności młodych ludzi;
– zapobieganie patologii społecznej;
– poznanie struktur działania sektora pozarządowego.
II. POSTANOWIENIA OGÓLNE:
- Wolontariat- to bezpłatne, dobrowolne, świadome działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
- Wolontariusz- osoba, która dobrowolnie, bez wynagrodzenia, świadomie działa na rzecz innych nie będących jego bliskimi. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego.
- Wolontariat szkolny- inicjatywa młodzieży, skierowana do ludzi młodych, którzy chcą pomagać najbardziej potrzebującym, inicjować działania w środowisku lokalnym, wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne, kulturalne.
III. CELE I DZIAŁANIA:
Cele szczegółowe programu SKW:
– nowatorski system włączania młodzieży w życie społeczności szkolnej i środowiska lokalnego o charakterze regularnym i akcyjnym;
– tworzenie więzi między uczniami, a nauczycielami;
– zapoznanie młodzieży z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie;
– uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych;
– kształtowanie postaw prospołecznych;
– rozwijanie empatii, zrozumienia;
– inspirowanie do aktywnego spędzania czasu wolnego;
– kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności;
– zawieranie głębokich, wartościowych przyjaźni;
– kształtowanie umiejętności działania zespołowego;
– zwiększenie satysfakcji nauczycieli z wykonywanej pracy;
– budowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań;
– współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi;
– współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się;
– kultywowanie i wzbogacanie tradycji szkoły zgodnie z założeniami programu wychowawczego placówki;
– dawanie możliwości wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń;
– zdobywanie doświadczenia w nowych dziedzinach;
– wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej;
– przekazywanie wiedzy na temat ruchu pozarządowego;
– przedstawienie działalności wybranych organizacji;
– wzmocnienie działań organizacji społecznych i pozarządowych poprzez wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności młodzieży;
– organizowanie w szkole pomocy uczniom napotykającym trudności w nauce, w życiu rówieśniczym i rodzinnym;
– prowadzenie akcji pomocowych na rzecz osób potrzebujących, instytucji i organizacji społecznych.
IV. PRAWA I OBOWIĄZKI WOLONTARIUSZA
I KOORDYNATORA WOLONTARIATU:
Prawa wolontariusza:
- Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw.
- Wolontariusz ma prawo do podejmowania pracy w wymiarze nie utrudniającym nauki w szkole i pomocy w domu.
- Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony koordynatora, opiekuna lub innych pracowników Szkolnego Klubu Wolontariatu.
- Wolontariusz nie powinien wykonywać prac objętych polityką etatową, czyli zastępować pracownika.
- Wolontariusz ma prawo do otrzymania pisemnego zaświadczenia o wykonywanej pracy.
- Wolontariusz ma prawo być poinformowany o trudnościach, kosztach przejazdu
związanych z wykonywaną pracą.
- Nie wolno wywierać na wolontariusza presji moralnej w związku z realizowanym zadaniem pozostającym w konflikcie z jego przekonaniami.
- Członkowie SKW poświęcają się dla innych, ale nie zapominają o sobie.
- Wolontariusze są nagradzani za swoją pracę.
- Każdy ma prawo przystąpić do Klubu jak i od niego odejść uprzedzając odpowiednio wcześniej opiekunów Szkolnego Klubu Wolontariusza.
Obowiązki wolontariusza:
- Niepełnoletni członkowie Szkolnego Klubu Wolontariatu muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w wolontariacie.
- Wolontariusz ma obowiązek systematycznie uczestniczyć w spotkaniach, szkoleniach, warsztatach i pracach SKW.
- Wolontariusze są słowni i wywiązują się ze swoich obowiązków.
- Wolontariusze nie otrzymują wynagrodzenia, ani żadnych świadczeń za swoją pracę.
- Członkowie wolontariatu starają się w szkole i poza nią zachowywać kulturalnie i być wzorem dla innych uczniów.
- Wolontariusz ma obowiązek respektować zasady SKW takie, jak:
a) zasada osobistej pracy nad własnym rozwojem;
b) zasada zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy;
c) zasada troski o los słabszych;
d) zasada równości;
e) zasada prawdy, przyjaźni, życzliwości, szacunku.
- Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariusza.
Cechy wolontariusza:
– dużo optymizmu i chęć do działania;
– motywacja do niesienia pomocy potrzebującym;
– umiejętność wygospodarowania czasu wolnego;
– odwaga, empatia i otwartość;
– odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność;
– kultura osobista.
Kodeks etyczny wolontariusza:
- Być pewnym – zastanów się, dlaczego chcesz pomagać innym ludziom.
- Być przekonanym – nie oferuj swej pomocy, jeśli nie jesteś przekonany o wartości tego, co robisz.
- Być lojalnym – zgłaszaj sugestie, nie „uderzaj” w innych.
- Przestrzegać zasad – nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może okazać się, że mają swoje uzasadnienie.
- Mówić otwarcie- pytać o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły Cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problem.
- Chętnie uczyć się – rozszerzaj swoją wiedzę.
- Stale się rozwijać – staraj się wiedzieć jak najwięcej o Twojej organizacji i pracy.
- Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą – będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego się od Ciebie oczekuje.
- Być osobą na której można polegać – praca jest zobowiązaniem. Wykonaj to, co zgodziłeś się zrobić. Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie spełnić.
10. Działać w zespole – znajdź dla siebie miejsce w grupie. Samotnik działający na własną rękę jest mało skuteczny.
Zadania koordynatora:
- Utrzymywanie stałego kontaktu z organizacjami i instytucjami, z którymi współpracuje wolontariat szkolny.
- Tworzenie atmosfery zaufania i otwartości.
- Dawanie poczucia bezpieczeństwa, które sprzyja dobrej współpracy.
- Organizowanie spotkań organizacyjnych, mających na celu zapoznanie młodzieży z planowanymi działaniami oraz przydziałem obowiązków.
- Stwarzanie systemu gratyfikacji wolontariuszy zależnej od wkładu pracy.
- Przeprowadzanie rozmowy wyjaśniającej powody powstawania zaniedbań w czasie pracy wolontariuszy.
- Organizowanie wspólnie z wolontariuszami Dnia Wolontariusza – 5 grudnia.
V. PLANOWANIE PRACY W SKW:
System rekrutacji:
– wywieszanie plakatów zachęcających młodzież do włączenia się w pracę wolontariatu, informujących o działalności SKW oraz naborze (na początku każdego roku szkolnego);
– informacje na stronie internetowej szkoły;
– zachęcanie uczniów do działań w Szkolnym Klubie Wolontariusza podczas rozmów prowadzonych przez nauczycieli i doświadczonych wolontariuszy;
– w trakcie roku szkolnego – rozmowy zaangażowanych wolontariuszy z przyjaciółmi, znajomymi, zachęcanie do pracy na rzecz innych;
– lekcje wychowawcze poświęcone idei wolontariatu;
– lekcje religii poświęcone miłości bliźniego;
– wyznaczenie terminu spotkania organizacyjnego, na którym przedstawione zostaną podstawowe informacje i wstępne rozmowy kwalifikacyjne.
Spotkania cykliczne – minimum raz na kwartał, mające na celu:
– pogłębienie motywacji;
– organizację działań;
– tworzenie projektów;
– uzupełnianie „mapy” potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego;
– monitorowanie działalności wolontariuszy;
– wymianę doświadczeń;
– szkolenie podstawowe, podczas którego przybliżona zostanie idea wolontariatu, obszary pomocy, zasady pracy i etyki działalności wolontarystycznej, prawa i obowiązki wolontariuszy oraz motywacja do pracy.
Celem szkolenia jest zapoznanie wolontariuszy z organizacją SKW jako całością, tak, aby czuli się za nią odpowiedzialni. W zależności od potrzeb związanych z charakterem podejmowanych przez wolontariuszy pracy organizowane są na terenie szkoły szkolenia z zakresu idei wolontariatu oraz tematyki związanej z realizowanymi zasadami, jak również zajęcia warsztatowe rozwijające umiejętności komunikacyjne i negocjacyjne uczniów.
Nagradzanie wolontariuszy:
- Członkowie wolontariatu mogą być nagradzani poprzez:
- wyrażenie uznania ustnego;
- pochwałę na forum szkoły (od koordynatora, dyrektora);
- powierzanie coraz bardziej odpowiedzialnych zadań
- umieszczenie na świadectwie ukończenia szkoły adnotacji dotyczącej szczególnych osiągnięć w wolontariacie w wymiarze min. 100 godzin pracy społecznej.
- Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza.
Rezygnacja z pracy w wolontariacie:
- Każdy wolontariusz ma prawo zrezygnować z pracy w wolontariacie.
- Od momentu podjęcia decyzji o rezygnacji, wolontariusz ma dwa tygodnie na dostarczenie opiekunom wolontariatu pisemnego oświadczenia o rezygnacji z podpisem rodzica.
Sposoby ewaluacji:
– rejestr akcji charytatywnych, instytucji, w których są obecni wolontariusze;
– zdjęcia z imprez;
– artykuły w prasie szkolnej i lokalnej;
– podziękowania od osób i instytucji;
– wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy;
– ankieta dla wolontariuszy;
– sprawozdanie z pracy Wolontariatu Szkolnego;
– wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy;
– legitymacja wolontariuszy i karty aktywności;
– informacja zwrotna od rodziców;
– obserwacja zachowań dzieci
– informacje na stronie internetowej szkoły.
Szkolny Wolontariat obchodzi swoje święto 5 grudnia w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, który został ustanowiony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z lipca 1997 r. To dowód uznania dla ludzi, poświęcających swój cenny czas i umiejętności w celu niesienia pomocy innym. To okazja do podsumowań, spotkań, podziękowań, ale również do przeprowadzania kolejnej akcji wolontarystycznej.
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1
Pisemne zobowiązanie wolontariusza:
Przystępując do Szkolnego Klubu Wolontariusza oświadczam, że znam i akceptuję jego cele oraz zasady pracy. Zobowiązuje się do przestrzegania Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariusza oraz sumiennego wykonywania powierzonych mi zadań.
………………………… ……………………………
(podpis wolontariusza) (podpis rodzica/opiekuna)
Załącznik nr 2
Szczecin, dnia …………………………..
Zaświadczenie o wolontariacie
Zaświadcza się, że uczeń/uczennica Szkoły Podstawowej nr 13 w Szczecinie
…………………………………………………
pracował/a jako wolontariusz na rzecz …………………………………………. . Zakres działania obejmował ………..………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Wolontariat rozpoczął się ………….…….. r. a zakończył się …….…….……. r.
W sumie wolontariusz przepracował ………… godzin.
Potwierdzenie osoby na rzecz której pracował wolontariusz
…………….……………. ..………………………..………….
pieczęć szkoły
…………………………………………………………………….
czytelny podpis opiekuna